Fara í innihald

Kais Saied

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Kais Saied
قيس سعيد
Kais Saied árið 2019.
Forseti Túnis
Núverandi
Tók við embætti
23. október 2019
ForsætisráðherraYoussef Chahed
Elyes Fakhfakh
Hichem Mechichi
Najla Bouden
Ahmed Hachani
ForveriMohamed Ennaceur (til bráðabirgða)
Persónulegar upplýsingar
Fæddur22. febrúar 1958 (1958-02-22) (66 ára)
Túnis, Túnis
ÞjóðerniTúniskur
StjórnmálaflokkurÓflokksbundinn
MakiIchraf Chebil
Börn3
HáskóliTúnisarháskóli
International Institute of Humanitarian Law
StarfLögfræðingur
Undirskrift

Kais Saied (f. 22. febrúar 1958) er núverandi forseti Túnis. Hann var kjörinn forseti í annarri umferð túnisku forsetakosninganna í október árið 2019. Saied hafði ekki tekið þátt í stjórnmálum áður en hann gaf kost á sér til forseta en hafði starfað sem lagaprófessor[1] og verið varaforseti túniska Stjórnarskrárréttarfélagsins frá 1995 til 2019. Í kosningabaráttu sinni hafði hann komið fram sem andstæðingur sitjandi stjórnvalda og hafði lagt áherslu á baráttu gegn spillingu í Túnis. Saied hefur stundum verið kallaður „vélmennið“ (eða „RoboCop“, með vísun til samnefndrar kvikmyndapersónu) vegna stífrar framkomu sinnar og áherslu sinnar á lög og reglu.[2]

Æviágrip

[breyta | breyta frumkóða]

Kais Saied fæddist árið 1958 í höfuðborginni Túnis og er kominn af miðstéttarfólki.[3] Að loknu grunnnámi gekk hann í Sadiki-háskólann í Túnis.[4] Hann nam lögfræði með áherslu á stjórnarskrárrétt [5] og varð aðalritari túniska Stjórnarskrárréttarfélagsins frá 1990 til 1995. Hann varð síðan varaforseti félagsins frá 1995 til 2019.[6]

Saied var forstöðumaður lagadeildar Háskólans í Súsa frá 1994 til 1999[7] og síðan laga- og stjórnvísindastofnunarinnar í Túnis frá 1999 til 2018.[3] Hann var meðal lagasérfræðinga sem störfuðu hjá aðalskrifstofu hjá Arababandalaginu frá 1989 til 1990 og hjá Arabísku mannréttindastofnuninni frá 1993 til 1995.[5]

Árin 2010 til 2011 tók Saied þátt í túnisku byltingunni gegn einræðisstjórn Zine El Abidine Ben Ali[8] Eftir flótta Ben Ali frá Túnis hvatti Saied til þess að kallað yrði saman stjórnlagaráð.[9] Árið 2014 sat hann í nefnd sérfræðinga sem var falið að endurskoða stjórnarskrá Túnis.[5]

Saied ákvað að gefa kost á sér sem óháður frambjóðandi í forsetakosningum sem haldnar voru árið 2019 og mældist snemma með forskot í skoðanakönnunum.[10] Í kosningaherferð sinni lagði Saied áherslu á baráttu gegn spillingu og á virðingu við stjórnarskrá og lög Túnis, auk þess sem hann vakti athygli á hófsömum meinlætalifnaði sínum.[11][12] Mest fylgi sótti Saied til ungra landsmanna með háskólagráður.[11]

Saied lenti í fyrsta sæti með 18,40 % atkvæða í fyrri umferð forsetakosninganna þann 15. september. Í öðru sæti var fjölmiðlajöfurinn Nabil Karoui með 15,58 %. Kosið var á milli Saied og Karoui í annarri kosningaumferð þann 13. október en þar vann Saied yfirburðasigur og hlaut 72,71 % atkvæða.[13] Kjör hans þótti bera merki um óánægju Túnisa með ríkjandi stjórnvöld í landinu og brostnar vonir um fyrirheit byltingarinnar 2011.[14]

Forseti Túnis (2019–)

[breyta | breyta frumkóða]

Saied var svarinn í embætti þann 23. október 2019. Í innsetningarræðu sinni hvatti hann Túnisa til að sameinast gegn hryðjuverkum og til að tryggja áunnin réttindi túniskra kvenna, auk þess sem hann lofaði að vernda og efla efnahags- og samfélagsleg réttindi landsmanna.[4]

Í júlí árið 2021 vék Saied forsætisráðherra sínum, Hichem Mechichi, úr embætti í kjölfar mótmæla og lét gera hlé á störfum þingsins. Hann skipaði sjálfan sig í kjölfarið forsætisráðherra og sagðist munu fara fyrir ríkisstjórn í samstarfi við bandamenn sína. Mechichi og flokksmenn hans sögðu útspil forsetans ólöglegt og sökuðu hann um að fremja valdarán.[15]

Eftir að Saied leysti upp þingið hefur hann stjórnað Túnis með tilskipunum og hefur rekið fjölda dómara og embættismanna.[16][17] Saied boðaði að atkvæðagreiðsla um nýja stjórnarskrá færi fram í júlí 2022 og að þingkosningar yrðu haldnar í desember sama ár. Útspil hans naut í upphafi talsverðs stuðnings túniskrar alþýðu en hefur frá því um áramótin 2021-22 mætt fjöldamótmælum.[18][19]

Þjóðaratkvæðagreiðsla um nýja stjórnarskrá fór fram þann 26. júlí 2022. Samkvæmt opinberum talningum samþykktu um 95 prósent kjósenda að taka upp nýju stjórnarskrána. Kjörsókn var hins vegar aðeins um þrjátíu prósent þar sem stjórnarandstæðingar hvöttu til sniðgöngu á atkvæðagreiðslunni og sögðu hana ólýðræðislega og ógilda þar sem Saied réð yfir yfirkjörstjórninni.[20]

Samkvæmt stjórnarskrárbreytingunum deilir forsetinn ekki lengur völdum sínum með þingi eða ríkisstjórn. Breytingarnar færa Saied því nálægt alræðisvaldi og gagnrýnendur þeirra segja þær hafa skert lýðræði í Túnis.[21]

Þegar kosningar voru haldnar á nýtt þing í desember 2022 samkvæmt nýju stjórnarskránni sem Saied innleiddi sniðgekk stór hluti landsmanna þær. Kjörsókn var aðeins níu prósent og stjórnarandstæðingar tóku þessu sem staðfestingu á því að Saied væri ekki lengur réttmætur forseti landsins.[22][23]

Saied vann endurkjör með afgerandi meirihluta atkvæða í forsetakosningum í október 2024. Í aðdraganda kosninganna hafði yfirkjörstjórn Túnis útilokað marga sem vildu bjóða sig fram gegn Saied, og stjórnvöld höfðu fangelsað suma af þeim sem fengu að vera í framboði. Kjörsókn í kosningunum var aðeins um 27,7 prósent.[24]

Stjórnmálaskoðanir

[breyta | breyta frumkóða]

Saied er mótfallinn því að taka upp eðlilegt stjórnarsamband við Ísrael, sem hann segir eiga í „stríði“ við hinn íslamska heim. Hann hefur jafnað mögulegu samstarfi múslima og zíonista við „landráð“.[25]

Hann hefur lýst yfir að samkynhneigð ætti ekki að vera tjáð opinberlega og hefur sakað erlend öfl um að reyna að breiða hana út.[26] Hann er þó ekki fylgjandi því að menn séu fangelsaðir fyrir samkynhneigð.[27]

Saied er fylgjandi dauðarefsingum.[26]

Tilvísanir

[breyta | breyta frumkóða]
  1. ↑ Kristján Róbert Kristjánsson (23. október 2019). „Nýr forseti tekinn við í Túnis“. RÚV. Sótt 3. júlí 2020.
  2. ↑ Davíð Stefánsson (5. október 2019). „Enn á ný er kosið í Túnis“. Vísir. Sótt 3. júlí 2020.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Présidentielle en Tunisie : Kais Saied, la révolution austère“. lepoint.fr (franska). 9. október 2019. Sótt 3. júlí 2020.
  4. ↑ 4,0 4,1 „Le nouveau président Kaïs Saïed appelle les Tunisiens à "s'unir contre le terrorisme"“ (franska). 23. október 2019. Sótt 3. júlí 2020.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 „Biographie de Kaïs Saïed“. businessnews.com.tn (franska). 15. september 2019. Sótt 3. júlí 2020.
  6. ↑ Frida Dahmani (4. nóvember 2013). „Kaïs Saïed, la vigie“. jeuneafrique.com (franska). Sótt 3. júlí 2020.
  7. ↑ „Biographie de Kais Saied, candidat à la présidentielle anticipée du 15 septembre 2019“. kapitalis.com (franska). 3. september. Sótt 3. júlí 2020.
  8. ↑ „Avec l'austère Kaïs Saïed, la Tunisie sur la corde raide“. liberation.fr. 16. september 2019. Sótt 3. júlí 2020.
  9. ↑ Laurent Ribadeau Dumas (17. október 2019). „Tunisie : Kaïs Saïed est "conservateur sur le plan des convictions personnelles. Mais pour le reste, c'est un révolutionnaire !"“. francetvinfo.fr (franska). Sótt 3. júlí 2020.
  10. ↑ „Tunisie : Kais Saied en tête, selon des résultats portant sur 27 % des votes“ (franska). Le Figaro. 16. september2019. Sótt 3. júlí 2020.
  11. ↑ 11,0 11,1 Benoît Delmas (11. september 2019). „Tunisie : Kaïs Saïed, un Robespierre en campagne“. lepoint.fr (franska). Sótt 3. júlí 2020.
  12. ↑ „Kaïs Saïed : une campagne électorale atypique“. leaders.com.tn (franska). 10. september 2019. Sótt 3. júlí 2020.
  13. ↑ „Kais Saied président de la République avec 72,71 % des voix annonce l'ISIE“. huffpostmaghreb.com (franska). 14. október 2019. Sótt 3. júlí 2020.
  14. ↑ Agnès Gruda. „Kaïs Saïed, le président tunisien inattendu“. lapresse.ca (franska). Sótt 3. júlí 2020.
  15. ↑ „Forseti gerir sjálfan sig að forsætisráðherra líka“. mbl.is. 25. júlí 2021. Sótt 25. júlí 2021.
  16. ↑ Róbert Jóhannsson (25. júlí 2021). „Ætlar að stjórna Túnis með tilskipunum“. RÚV. Sótt 28. júlí 2022.
  17. ↑ Magnús H. Jónasson (28. júlí 2021). „For­seti Túnis hreinsar til í dóms­kerfinu – dómarar og sak­sóknara látnir fara“. Fréttablaðið. Sótt 28. júlí 2022.
  18. ↑ „Þúsundir mótmæla valdaráni forseta Túnis“. mbl.is. 14. nóvember 2021. Sótt 28. júlí 2022.
  19. ↑ Þorgrímur Kári Snævarr (19. júní 2021). „Dómarar í verkfalli til að mótmæla forseta Túnis“. Fréttablaðið. Sótt 28. júlí 2022.
  20. ↑ Markús Þ. Þórhallsson (27. júlí 2022). „Forseti Túnis fær nær alræðisvald í nýrri stjórnarskrá“. RÚV. Sótt 28. júlí 2022.
  21. ↑ Ólafur Björn Sverrisson (27. júlí 2022). „Stjórnarskrárbreyting veitir forseta Túnis nær alræðisvald“. Vísir. Sótt 27. júlí 2022.
  22. ↑ „Níu prósent kjörsókn í Túnis“. RÚV. 18. desember 2022. Sótt 26. desember 2022.
  23. ↑ Hallgrímur Indriðason (17. desember 2022). „Stjórnmálaflokkar hunsa þingkosningar“. RÚV. Sótt 26. desember 2022.
  24. ↑ Markús Þ. Þórhallsson (6. október 2024). „Núverandi forseti vinnur afgerandi sigur samkvæmt útgönguspám“. RÚV. Sótt 9. október 2024.
  25. ↑ „La victoire du conservateur Kaïs Saïed à la présidence tunisienne est lourde d'interrogations“ (franska). Le Monde. 14. október 2019. Sótt 3. júlí 2020.
  26. ↑ 26,0 26,1 „Kaïs Saïed : j'éliminerai les élections législatives et je suis pour la peine de mort“. businessnews.com.tn (franska). 11. júní 2019. Sótt 3. júlí 2020.
  27. ↑ Salsabil Chellali (19. september 2019). „Le candidat à la présidentielle tunisienne, Kaïs Saied, un "islamiste intégriste" ?“. factuel.afp.com (franska). Sótt 3. júlí 2020.


Fyrirrennari:
Mohamed Ennaceur
(starfandi)
Forseti Túnis
(23. október 2019 –)
 Eftirmaður:
Enn í embætti


Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Kais_Saied&oldid=1881407“